Op weg gaan als missionaire leerling van Christus

In de missionaire parochie is het leerling zijn van Jezus een kernbegrip. In deze bijdrage diept diaken Egbert Bornhijm dit wezenlijke aspect uit aan de hand van de zending van de 72 leerlingen uit het Evangelie van Lucas (10, 1-12).  

Als leerling op weg gaan
Leerling zijn van Jezus is bij Hem in de leer gaan en deze leer vinden we in de bijbel met name in de vier Evangelies die ons over Jezus zijn overgeleverd. Want wat betekent leerling zijn anders dan Zijn woord proberen te verstaan en daardoor je eigen leven te veranderen? Gaat dat niet over hoe je naar mensen kijkt en met hen omgaat, hoe je gemeenschap wilt zijn voor anderen? Graag deel ik een vijftal inzichten om je op weg te helpen.

In deze uitwerking heb ik niet de intentie om uitputtend te zijn in wat de missionaire kerk precies is. Wel probeer ik aan de hand van een mijns inziens cruciale Bijbeltekst aan te geven wat Jezus van ons verlangt als we zijn missionaire leerlingen willen zijn. Ik hoop dat deze vijf gedachten je kunnen helpen bij het ‘herbronnen’, zowel in je persoonlijke christen-zijn als voor de geloofsgemeenschap waarin je actief bent.

Een beschermende maatregel: ‘twee aan twee’
In Lucas 10 vraagt Jezus zijn leerlingen twee aan twee op pad te gaan om het evangelie te verkondigen. Op zich, ook in die tijd een hachelijke zaak. “Zijn er wel mensen die naar ons willen luisteren? Zitten zij eigenlijk wel te wachten op het Woord van God? En zo ja, wat brengen we dan over? En zo nee, wat doen we dan?” Prangende vragen, zeker als je moet pionieren zoals de eerste christenen.

Als een beschermende maatregel stuurt Jezus ons niet alleen maar als een tweetal op pad; we kunnen met elkaar overleggen en onze strategie bepalen: begin jij eerst dan zal ik volgen? En Jezus geeft zijn tweetallen een openingszin mee: “Vrede zij dit huis”. We komen niet om mensen plat te walsen met ons geloof, een voet tussen de deur, maar allereerst om in vrede elkaar te ontmoeten, zonder dreiging of bedreiging of niet met een verborgen agenda. De wereld vrediger maken, dát is de kern van onze boodschap en die komt niet van onszelf maar van de Heer. Wij brengen vrede in zijn Naam want alleen dan overstijgt het onze eigen nietigheid, onze kleinmenselijkheid, onze zonde. We komen niet voor onszelf maar voor iets groters, of beter gezegd ‘iemand’, die aan het begin en einde staat van ons menselijk bestaan: God.

Wees reëel en praktisch
Jezus waarschuwt ervoor om niet gefrustreerd te raken bij de bezoeken die we her en der afleggen. Als Zijn boodschap niet op prijs wordt gesteld, neem in alle vriendelijkheid afscheid van elkaar en ga een deurtje verderop. Blijf niet aandringen waar men je niet wilt ontvangen, dat is zo deprimerend en niet vruchtbaar. Schrijven we mensen dan af? Nee, Zijn aanbod blijft altijd gelden maar het is ieders eigen keuze om er op in te gaan. Respecteer dat. Misschien komt er nog eens een gelegenheid waarbij men zich wel durft open te stellen voor de Blijde Boodschap. Zo laten we ontvankelijke mensen niet eindeloos wachten door maar te proberen iedereen over de streep te willen trekken. Wees reëel en praktisch.

Niet hebben, maar geven
Een ander gegeven dat Jezus ons meegeeft is erop uit te gaan zonder handbagage of portemonnee. Misschien is dit nog wel de moeilijkste opgave in het gezonden-zijn. Het gaat er niet om wat je ‘hebt’ maar om wie je ‘bent’ en dat is de enige bagage die je bij je draagt. Leerling zijn van Jezus is een innerlijke gesteldheid die ingaat tegen uiterlijk vertoon. Het is gebaseerd op vertrouwen, niet op zekerheden. Durven wij het aan om als leerling uiterlijke zekerheden, zoals geld en bezit af te bouwen en te vertrouwen op waar God ons in zal voorzien? Daarmee vergroten we onze focus in waar het in het leven werkelijk om gaat en laten we ons niet afleiden door wat we allemaal in dit leven kunnen verzamelen. 

Veel mensen antwoorden dan dat dit in de bush-bush nog wel mogelijk is maar dat het niet reëel is in onze economische en consumptief georganiseerde wereld waarin wij leven. Maar klopt dat wel? Kijk bijvoorbeeld naar het leven van Franciscus van Assisi. Als gegoede zoon van een stoffenhandelaar had hij eigenlijk niets te klagen. Maar het gevolg van zijn ontmoeting met Christus, zijn bekering was dat hij alles weggaf en bedelend langs de deuren ging om voedsel. Hij wilde materieel arm zijn voor de Heer om zo geestelijke rijk te worden. Leerling zijn van Jezus is ruimte scheppen in onszelf om dichter bij de Heer ze zijn, om als leerling aan zijn voeten te liggen. Dus ook ons have en goed.

Hem op de eerste plaats zetten
Een aanbeveling in de bijbeltekst van Jezus om niemand te groeten kan ons wat vreemd overkomen maar ze ligt in dezelfde lijn als wat we even hiervoor behandelden. Ontmoeting staat allereerst in dienst van de ontmoeting met Hem en niet van een sociale bezigheid met elkaar. Met andere woorden: We kunnen alleen leerlingen zijn van Christus, als we ook dichtbij Hem blijven. Eucharistie gaat vooraf aan de koffie, gebed gaat vooraf aan elke vergadering. Hierdoor worden we ons bewuster van het feit dat het doel van ons samenzijn het geloof in Jezus Christus is. Dat geeft richting aan hoe we met elkaar (bij de koffie) spreken, zorg voor elkaar hebben en op basis waarvan we beslissingen nemen in een vergadering. Allereerst als gelovigen die met en voor elkaar dit geloof willen delen en zo tot ontdekking komen wat van belang is en wat niet. 

In de kracht van de Heilige Geest
Leerling zijn van Christus is met elkaar een berg opgaan weg van al het rumoer en verstrooiing en vervolgens weer de wereld intrekken om in de kracht van de opgedane bezieling en met hulp van de Heilige Geest het Evangelie te verkondigen in woord en daad. Zo beschermen we onszelf als mensen die wel ‘in’ de wereld maar niet geheel ‘van’ de wereld zijn. Dat leert ons ook te onderscheiden waar de Geest waait en waar niet, waar we ons steentje willen bijdragen en waar we ons van afkeren. Een gemeenschap die zelfbewust is, die wéét van wie zij is (van Christus) en wat van de gemeenschap gevraagd wordt: de zending in het Koningrijk van God. Dit klinkt misschien abstract, maar de Heilige Geest is erg concreet: het is namelijk God die door ons heen werkt, richting geeft, bemoedigt, kracht geeft en troost en rust schenkt. Waar wij ook zijn, hierop mogen wij steeds vertrouwen.