Reis van Hoop: startpunt voor een Missionaire Parochie

In de Catharinaparochie in Oosterhout speelt de ‘Reis van Hoop’ een cruciale rol in het vernieuwen van de geloofsgemeenschap. Vanuit het gedachtengoed van de Missionaire Parochie is een beweging ontstaan die gericht is op bekering, leiderschap en actieve betrokkenheid van alle gelovigen. In dit artikel nemen pastoor Jochem van Velthoven en Natascha Bakx, lid van wat het leiderschapsteam wordt genoemd, je mee in de ontwikkeling van deze missie, de uitdagingen en de impact op de parochie.

Voor de parochie begon de reis met de vorming van een werkgroep Missionaire Parochie. Hoewel het team begon met twaalf leden, bleven uiteindelijk acht mensen over. Al snel werd duidelijk dat er behoefte was om het eigen geloofsleven eerst te verdiepen en hierover te spreken met elkaar. Dit leidde tot een gezamenlijke lezing en bespreking van het boek ‘Als God renoveert’ van pr. James Mallon, een leidende figuur in de missionaire vernieuwing, vertelt pastoor Jochem van Velthoven over de eerste stappen binnen zijn parochie.

Feedback, begrip en visie

Over een periode van zes avonden presenteerden leden van de werkgroep de inhoud van het boek aan elkaar en gaven elkaar feedback. Dit proces zorgde niet alleen voor gesprek en meer begrip voor elkaar, maar ook voor een diepere bekering: een groei in de eigen relatie met God, vult Bakx aan. Uit het begeleidingstraject van ‘Divine Renovation’ voor pastoraal beroepskrachten en leken, kwam ook het besef dat er geen vast stramien is. Elke parochie moet haar eigen weg vinden.

Het was dan ook belangrijk om een duidelijke missie en visie vast te stellen. Als onderdeel van het bisdom Breda, baseerde de parochie zich daarbij op de vierslag die de bisschop van Breda, mgr. Liesen, hiertoe had aangegeven: vieren, leren, dienen en bidden.

Reis van hoop als overgangstraject

Een van de grootste uitdagingen in de parochie was de overgang van een onderhoudsgerichte kerk naar een missionaire kerk. Dit leidde tot de ‘Reis van Hoop’, een traject waarin parochianen stap voor stap worden meegenomen in deze transitie.

Er werd op de verschillende locaties van de parochie een tafeltje ingericht met informatie over de ‘Reis van Hoop’, waar na de zondagsmis een teamlid uitleg gaf. Ook in de homilieën werd het thema herhaaldelijk aangestipt. Bij de start was er weerklank, maar ook weerstand. Ondanks deze initiële wisselende reacties werd het traject doorgezet.  Tijdens de boekbesprekingen van zes avonden konden deelnemers vrijuit spreken over hun hoop, maar ook over hun pijn en teleurstellingen, bijvoorbeeld rondom kerksluitingen. Vanaf de vierde avond begonnen sommige deelnemers de omslag te maken.

Om ervoor te zorgen dat het gedachtengoed breed werd gedragen, werd ingezet op gastvrijheid en ontmoeting. Dit resulteerde in een verwelkomteam, een heringerichte kinderhoek en nieuwe initiatieven zoals een gebedsboom waar intenties gedeeld konden worden.

Leiderschap en Organisatie

Een andere belangrijke ontwikkeling was de hervorming van het leiderschapsteam. In plaats van een strak hiërarchisch model, werd een flexibeler team opgezet waarin talenten vanzelf meer naar voren kwamen. De pastoor bleef de eindverantwoordelijke, maar droeg veel verantwoordelijkheden over. Daarnaast werden de formele parochiekern commissies (PKC’s) vervangen door missionaire kernteams. Dit zorgde voor een minder bureaucratische en meer actiegerichte organisatie.

Het leiderschapsteam keek steeds zes maanden vooruit, terwijl de werkgroepen op de diverse locaties de uitvoering op zich namen. Dit gaf ruimte om dynamisch in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en behoeften in de parochie.

Zes bespreekpunten van de Reis van Hoop

De ‘Reis van Hoop werd’ opgebouwd rond zes pijlers:

1. Van onderhoud naar missie – Hoe zetten we samen de stap naar een missionaire kerk?
2. De kracht van de Heilige Geest – Hoe laten we ons leiden door Gods Geest?
3. Gebedshuis als identiteit – De kerk moet een plek zijn waar mensen samenkomen en groeien in geloof.
4. Gastvrijheid in de Kerk – Het belang van ontmoeting en openheid naar iedereen.
5. Leiderschap ontwikkelen – Hoe kunnen we anderen begeleiden en laten groeien?
6. Naar buiten gaan – Van straatevangelisatie tot ludieke acties zoals kaartjes aan fietsen: ‘Uw fiets staat al bij de kerk, wanneer komt u binnen?’

Deze thema’s werden in zes bijeenkomsten in kleine groepen besproken. De bijeenkomsten werden telkens door twee leden van het leiderschapsteam voorbereid en gegeven. Tijdens de bijeenkomsten groeide het besef dat iedereen een rol te spelen heeft binnen de missie van de parochie.

Uitdagingen en Leerpunten

De eerste twaalf deelnemers die gevraagd waren voor de ‘Reis van Hoop’ waren over het algemeen erg open. Latere groepen brachten meer kritische vragen en weerstand met zich mee. Sommige sessies duurden te lang door uitgebreide discussies. Het werd een leerproces waarin steeds beter werd ingespeeld op de groepsdynamiek.

Daarnaast werd veel feedback verzameld om de opzet te verbeteren. Zo leerde het leiderschapsteam bijvoorbeeld om vooraf duidelijk te communiceren, dat mensen niet alleen gevraagd zijn voor de ‘Reis van Hoop’ om te ontvangen, wat typisch is voor onze huidige maatschappij, maar juist omdat ze iets bij te dragen hebben aan de parochie. In dat kader werd ook de herkenning van talenten belangrijk. Dit gebeurde door het gebruik van APEST-profielen (Apostel, Profeet, Evangelist, Herder, Leraar). Dit hielp mensen inzicht te krijgen in hun eigen rol binnen de parochie en stimuleerde actieve betrokkenheid.

Gebed en Spirituele Groei

Naast actie en organisatie was er ook veel aandacht voor gebed en geestelijke groei. Een gebedsteam werd opgezet om intenties te ondersteunen en nieuwe initiatieven te begeleiden. De parochie mocht meer een plek worden waar de wind van de Heilige Geest kon blazen en mensen spiritueel konden groeien.

Door kleine stappen te zetten, zoals naar persoonlijk gebed, gezamenlijke Eucharistische aanbidding en het inbrengen van intenties tijdens gebedsmomenten, ontstond er een nieuwe dynamiek binnen de parochie. De kracht van doorlopend gebed werd steeds meer erkend als essentieel voor de missionaire vernieuwing.

Conclusie: Op Weg naar een Missionaire Toekomst

De ‘Reis van Hoop’ van de Catharinaparochie in Oosterhout heeft laten zien hoe een parochie in transitie kan groeien, ondanks uitdagingen en weerstand. De reis heeft parochianen geholpen om een persoonlijke bekering door te maken en hun rol binnen de gemeenschap te vinden.

De belangrijkste lessen uit dit proces:

1. Bekering begint bij het leiderschapsteam zelf - De leiding moet zelf het missionaire DNA ontwikkelen voordat anderen kunnen volgen.
2. Weerstand is een natuurlijk proces – Geduld en volharding zijn nodig om verandering teweeg te brengen.
3. Talentherkenning helpt mensen groeien – Door inzicht in gaven en roepingen worden mensen actiever betrokken.
4. Gebed is de motor van verandering – Zonder een sterk geestelijk fundament blijft de beweging oppervlakkig.

Met de doorlopende inzet van leiderschap, gebed en gastvrijheid zet de parochie een inspirerende stap naar een toekomst waarin geloof niet alleen bewaard, maar ook actief uitgedragen wordt.  

Voor meer informatie over de parochie, zie: https://www.catharina-parochie.nl/.

* Delegatie van de Catharinaparochie in Oosterhout op de conferentie Missionaire Parochie in Veenendaal, 2025

Tekst: Dennis Peters, met medewerking van Catharinaprochie Oosterhout
Foto's: Archief Catharinaparochie Oosterhout